FOMU Collectie
FOMU lanceert online databank van Gevaert fotopapier
De afgelopen jaren hebben medewerkers van FOMU meer dan 1300 fotopapierverpakkingen en 70 hangmappen met informatie over het Gevaert fotopapier gedigitaliseerd in het kader van het Gevaert Papierproject (2020-2024). Vanaf deze maand kan je al deze info zelf raadplegen via een Wikibase databank. Deze databank heeft als doel de informatie toegankelijk te maken voor een breed publiek.
Bij aanvang van het Gevaert Papierproject heeft FOMU zich twee doelen vooropgesteld. In de eerste plaats focust het project zich op het borgen van de kennis over analoge fotografie die aanwezig is in de Agfa-Gevaert collectie. Ondanks dat het om recente fotogeschiedenis gaat, verdwijnt de expertise over dit materiaal in een ijltempo. Het tweede doel is het breed ter beschikking stellen van de collectie aan onderzoekers en publiek. Met de lancering van de Gevaert Wikibase en bijhorende website is een eerste deel van de collectie online te raadplegen.
Dit project werd tot stand gebracht in samenwerking met meemoo en met steun van de Vlaamse overheid.
Wikibase?
Een Wikibase is een privéversie van de software die ook gebruikt wordt voor Wikidata, een ecosysteem dat nauw verwant is aan Wikipedia. De Wikibase ‘zonder meer’ (lees: zonder mooie gebruikersomgeving) richt zich voornamelijk op mensen die hun weg kennen binnen de wereld van data. Om ook een breder publiek aan te spreken is er gekozen om een aparte website te ontwikkelen die de data uit de Wikibase op een toegankelijke manier presenteert.
Omdat er ook vanuit het buitenland veel vragen komen over de collectie en de fotopapieren, kozen we ervoor om te starten met een Engelse website. Op termijn wordt er ook een Nederlandse versie toegevoegd.
Historische Collectie Agfa-Gevaert, voorbeeldafdruk op Vittex K37, Collectie Fotomuseum Antwerpen, 001-GEV.
Historische Collectie Agfa-Gevaert, testvel met etiketten voor de fotopapieren Orthobrom en Gevabrom, Collectie Fotomuseum Antwerpen, 001-GEV.
Historische Collectie Agfa-Gevaert, Gebruikshandleiding voor het Blue Star fotopapier, Collectie Fotomuseum Antwerpen, 001-GEV.
Historische Collectie Agfa-Gevaert, Verpakking van het fotopapier Gevabrom K8/2, Collectie Fotomuseum Antwerpen, 001-GEV.
FOMU & GEVAERT
De historische collectie Agfa-Gevaert kwam in 2017 naar FOMU na een intensief waarderingstraject. Vanwege de omvang en diversiteit van het archief koos FOMU ervoor om het archief stuk per stuk te ontsluiten. Uiteindelijk kent de Vlaamse overheid in 2020 een subsidie toe aan het Gevaert Papierproject, een driefasig project dat zich toespitst op het digitaal ter beschikking stellen van de informatie over het Gevaert fotopapier uit de periode 1894-1964.
Omdat papiersoort geen standaard fysiek erfgoedobject is – en daardoor niet in het reguliere collectiebeheersysteem van FOMU past – hebben we gezocht naar een alternatief systeem om de gegevens over het fotopapier te delen. Meemoo, partner van FOMU binnen het project, zag hierin een kans om het gebruik van een Wikibase databank te testen binnen het cultureel-erfgoedveld.
AAN DE SLAG MET DE WIKIBASE
Op de website zijn er verschillende manieren om aan de slag te gaan met de gegevens over het Gevaert fotopapier. Op de startpagina is het mogelijk om met 1 klik alle 377 producten, 104 productreeksen, 27 patenten of 33 handleidingen te zien.
Het onderscheid tussen producten en productreeksen in de databank is gebaseerd op hoe Gevaert een nieuw fotopapier uitbracht. Een nieuw product werd altijd eerst gelanceerd onder een bepaalde productnaam, bijvoorbeeld ‘Ridax’, en vervolgens werden de specifieke kenmerken van het papier voor een gemakkelijke herkenning in productcodes gegoten, zoals ‘Ridax 8XZ’. Deze code duidt aan dat het gaat om wit, glanzend papier met een extra zacht contrast.
Daarnaast toont de startpagina welke productreeksen er het langst geproduceerd zijn en dus het populairst waren bij de consument. Absolute uitschieter hier is het merk ‘Orthobrom’ dat maar liefst 58 jaar in productie was tussen 1903 en 1961 en ook na deze datum bleef het papier verder bestaan onder de merknaam ‘Gevabrom’.
Zoeken in de Wikibase
Mensen die geïnteresseerd zijn in specifieke eigenschappen van fotopapier kunnen ook rechtstreeks naar deze eigenschappen zoeken via de startpagina, ‘explore’ pagina of door de zoekfunctie rechts bovenaan te gebruiken. Dit is mogelijk voor de eigenschappen reflectie, oppervlaktestructuur en contrast.
De ‘data’ pagina verschaft enkele inzichten in de databank. Zo is er een overzicht van de verschillende iteraties van het bedrijf Agfa-Gevaert, een opsomming van de producten met de meeste product instanties en een lijst van fotopapieren waarvan er een patent is neergelegd maar die uiteindelijk nooit in productie zijn gegaan.
Wil je zelf aan de slag gaan met de gegevens uit de databank? Dan bevat de website ook een handleiding om je eigen SPARQL queries te schrijven. SPARQL is een zoektaal waarmee je een databank kunt bevragen en SPARQL queries zijn de zoekopdrachten die je formuleert voor deze bevraging.
Mei 2024: TENTOONSTELLING GEVAERT PAPIERPROJECT IN FOMU
De collectie fotopapieren en fotopapierverpakkingen zullen vanaf eind mei te zien zijn in FOMU. De expo over Gevaert en het papierproject zal lopen van 31 mei tot en met 18 augustus op de 1ste verdieping van het museum en vormt het sluitstuk van het Gevaert papierproject.
